Dưới đây là bài viết mới nhất của tôi được xuất bản trên CommonDreams.org. Mặc dù chủ đề của bài luận này đề cập đến cuộc sống đương đại ở Mỹ, tôi nghĩ bạn có thể nhận ra rằng quan điểm của tôi ít nhiều đã được định hình bởi cuộc sống và những trải nghiệm của tôi ở Việt Nam.
Những ngày này, ở Mỹ, các quan niệm truyền thống về sự
giàu có và an toàn đang bị đảo lộn. Những chiếc xe hơi sang trọng từng đưa
chúng ta lướt đi trong sự thoải mái của điều hòa không khí trên những con đường
được bảo trì tốt nay trở nên kém hấp dẫn hơn sau mỗi lần đổ xăng với mức giá
ngày càng tăng. Cơ sở hạ tầng và đường sá đang xuống cấp ngay trước mắt chúng
ta, khi “tài sản chung” của quốc gia bị rút cạn để chi trả cho vũ khí, chiến
tranh và những khoản giảm thuế dành cho tầng lớp siêu giàu. Tiền tiết kiệm hao
mòn khi cổ phiếu, trái phiếu và thậm chí cả đồng đô la Mỹ mất giá mỗi ngày. Giá
trị nhà ở giảm đến mức, xét về mặt tài chính, nhiều người Mỹ có lẽ sẽ tốt hơn
nếu từ bỏ chúng, thay vì tiếp tục dốc tiền vào các khoản thế chấp hàng tháng.
Và liệu việc gánh khoản nợ hàng chục nghìn đô la để trang trải chi phí đại học
cho con cái hay chính bản thân mình có còn hợp lý hay không, khi mà mỗi tháng
có hàng chục nghìn người Mỹ mất việc?
Lối sống kiểu Mỹ - từng được Phó Tổng thống Dick
Cheney mô tả là “không thể thương lượng” - đang không còn phù hợp với chúng ta
nữa. Và đối với phần lớn chúng ta, trong tương lai gần, điều đó cũng không có
nhiều khả năng thay đổi.
Vậy, chúng ta nên làm gì? Liệu chúng ta, với tư cách
một quốc gia, có nên xâm chiếm các quốc gia có chủ quyền khác để kiểm soát
nguồn dầu mỏ của họ không? Điều đó đến nay đã mang lại kết quả tốt đẹp hay
chưa? Liệu chúng ta có nên ngoảnh mặt làm ngơ trước những người đói khát trên
thế giới và biến các cánh đồng ngô, mía, đậu nành của hành tinh này thành nhiên
liệu sinh học, chỉ để có thể tiếp tục lái những chiếc SUV của mình? Chúng ta có
nên tiếp tục duy trì các quy định quy hoạch ngăn cấm dây phơi quần áo, vườn rau
và các cơ sở kinh doanh nhỏ len lỏi vào cảnh quan ngoại ô của chúng ta? Liệu
chúng ta có nên tiếp tục đốt cháy một lượng lớn nhiên liệu hóa thạch để sưởi ấm
những ngôi nhà rộng quá mức của mình, chỉ để có thể bước vào không gian luôn
duy trì ở 72°F (22°C) mỗi sáng khi kéo chăn ra hoặc khi trở về sau nhiều giờ
hay nhiều ngày vắng nhà? Chúng ta sẽ tiếp tục gửi con vào nhà trẻ và trả tiền
nhiên liệu, bảo trì hai chiếc xe chỉ để bố mẹ có thể đi làm những công việc mà
lương bổng chỉ vừa đủ chi trả chi phí sinh hoạt trong bao lâu nữa?
Thế nào là “chi
phí sinh hoạt”? Chúng ta thực sự cần gì để tồn tại? Chúng ta chắc chắn cần một
lượng thực phẩm đủ để duy trì hoạt động của não bộ và cơ bắp, cùng với một số
dưỡng chất bổ sung để đảm bảo sự tăng trưởng, duy trì và tân trang cơ thể. Vì
chúng ta là những sinh vật có máu nóng và gần như không có lông để giữ ấm, nên
chúng ta cần thêm sự hỗ trợ - dưới hình thức quần áo hoặc nơi trú ẩn - để duy
trì nhiệt độ cơ thể tối ưu ở mức 98,6°F (37°C), nơi mà các phản ứng hóa học của
sự sống diễn ra hiệu quả nhất. Và dĩ nhiên, chúng ta cần không khí có thể thở
và nước có thể uống được.
Mọi thứ khác
chỉ là phần phụ.
Tồn tại một
mình là một thử thách lớn đối với bất kỳ cá nhân nào - dù ở bất cứ nơi đâu trên
thế giới. Việc sinh tồn lại càng khó khăn hơn khi phải chăm sóc con nhỏ mà
không có sự hỗ trợ. Và đó chính là mục đích cơ bản của cộng đồng: giúp mọi
người sống sót - bằng cách chia sẻ lao động, kiến thức, kỹ năng và tài nguyên.
Chúng ta đang
thức tỉnh khỏi giấc mơ dài của nước Mỹ. Lối sống dựa vào dầu mỏ và sản xuất
hàng loạt mà người Mỹ đã tận hưởng trong suốt quãng thời gian mà hầu hết chúng
ta có thể nhớ được dường như sẽ khó có thể quay trở lại trong tương lai gần.
Chúng ta cần mở mắt ra để nhận thức điều gì thực sự cần thiết cho sự sinh tồn -
và nhận ra rằng cộng đồng là yếu tố cốt lõi để đảm bảo điều đó. Trong nước Mỹ
mới này, một người hàng xóm biết ươm cây cà chua và có thể dạy chúng ta cách
trồng chúng trong điều kiện vi khí hậu của khu vực chúng ta có thể quan trọng
hơn siêu thị Wal-Mart cách đó 12 dặm. Một người bạn biết cách rút nước khỏi hệ
thống ống dẫn trong phòng tắm không sưởi mỗi mùa đông sẽ đáng giá hơn nhiều so
với một hợp đồng bảo hiểm nhà ở từ State Farm. Một nông dân địa phương sở hữu
một chiếc xe bán tải, xe kéo hoặc xe đẩy hoạt động tốt và sẵn sàng vận chuyển
nông sản đến một khu dân cư ngoại ô biệt lập - cùng với những người biết cách
chế biến thực phẩm thô thành món ăn ngon miệng, bổ dưỡng và sẵn sàng chia sẻ kỹ
năng đó - sẽ là những thành phần trung tâm của các cộng đồng trong tương lai.
Sự tồn tại của
chúng ta sẽ không chỉ phụ thuộc vào việc quản lý cẩn thận các nguồn tài nguyên
vật chất, mà còn vào việc khai thác các nguồn tri thức và kỹ năng địa phương.
Quan trọng nhất, nó sẽ đòi hỏi sự nuôi dưỡng các cộng đồng mà ở đó, chúng ta
thực sự quan tâm đến nhau - theo mọi nghĩa của từ này.
Virginia
Lockett đã sống 53 năm đầu tiên của cuộc đời ở Mỹ. Hiện tại, bà sống ở Đà Nẵng,
Việt Nam, nơi bà cảm thấy hạnh phúc khi được ăn, ngủ, mua sắm, làm việc và giải
trí trong phạm vi di chuyển của chiếc xe máy điện của mình. Thông tin thêm về
cuộc sống và công việc của Virginia có thể được tìm thấy trên blog của bà tại
www.steadyfootsteps.org.
Tác giả: Virginia Lockett
(xuất bản vào thứ Hai, ngày 14 tháng 7 năm 2008, trên CommonDreams.org)
