Thứ Bảy tuần trước,
tôi thức dậy sớm bởi tiếng xe máy lao vút qua ngôi nhà phố của chúng tôi ở Đà Nẵng.
Tôi sẽ thấy gì khi nhìn ra cửa sổ? Ngày hôm trước, hầu như không có ai đội mũ bảo
hiểm trong thành phố, nhưng hôm nay - ngày 15 tháng 12 năm 2007 - được dự kiến
là ngày đầu tiên áp dụng luật bắt buộc đội mũ bảo hiểm toàn quốc tại Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam
và các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới từ lâu đã nhận thức được thảm
kịch đang diễn ra: tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông ở Việt Nam thuộc hàng
cao nhất thế giới. Chính phủ Việt Nam cùng nhiều tổ chức phi chính phủ (NGO) đã
nhiều lần cố gắng giải quyết vấn đề này trong những năm qua.
Vào năm 2000,
trong chuyến công du nước ngoài cuối cùng trên cương vị tổng thống, Bill
Clinton đã khởi động dự án “Mũ bảo hiểm
cho trẻ em”, trao tặng mũ bảo hiểm xe máy được thiết kế đặc biệt cho học
sinh Việt Nam. Những chiếc mũ này được sản xuất bởi nhà máy ProTec ở Hà Nội, một
cơ sở do Quỹ Phòng chống Chấn thương châu Á hỗ trợ.
Trong những năm
qua, nhiều quy định về mũ bảo hiểm đã được ban hành nhưng phạm vi áp dụng và việc
thực thi đều hạn chế. Các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng cũng chỉ rộ
lên trong chốc lát rồi lắng xuống. Bảy năm sau chuyến thăm lịch sử của tổng thống
Bill Clinton, mũ bảo hiểm xe máy trên đường phố vẫn còn hiếm đến mức khiến người
ta chú ý hoặc thậm chí chế giễu.
Mặc dù hầu hết người
Việt Nam đều biết đến mức độ nghiêm trọng của tai nạn xe máy, nhưng nhận thức
đó vẫn chưa đủ để thuyết phục họ rằng bản thân họ cần đội mũ bảo hiểm khi lưu
thông trên đường phố. Những lý do họ đưa ra vô cùng đa dạng - nhưng cuối cùng đều
quy về một điều: họ sẽ không đội mũ bảo hiểm trừ khi bị bắt buộc phải làm vậy.
Và cuối cùng, đó
chính là điều mà chính phủ Việt Nam quyết định thực hiện. Trong nhiều tháng
qua, các đoạn phim ngắn nhưng đầy xúc động trên truyền hình đã tái hiện những hậu
quả bi thảm của tai nạn giao thông. Kể từ khi áp dụng luật đội mũ bảo hiểm
nghiêm ngặt hơn cách đây hai tháng trên các tuyến đường chính ngoài thành phố,
các chương trình thời sự đã liên tục đưa tin về những nỗ lực mạnh mẽ và hiệu quả
của cảnh sát trong việc thực thi luật này.
Ngoài ra, trên các
bản tin địa phương và quốc gia còn có hình ảnh các nhân viên Sở Y tế Đà Nẵng đội
mũ bảo hiểm, cùng những cuộc phỏng vấn với chính tôi tại Bệnh viện Phục hồi chức
năng Đà Nẵng, bên cạnh các đoạn video ghi lại cảnh các bệnh nhân chấn thương
não đang điều trị tại bệnh viện của chúng tôi.
Trong những tuần gần
đây, các cửa hàng địa phương đã bày bán rất nhiều mũ bảo hiểm đầy màu sắc,
nhưng dường như chúng chỉ được sử dụng chủ yếu bởi những người đi xa ra vào
thành phố - hiếm khi, nếu không muốn nói là chưa từng, được đội bởi dân địa
phương. Thật khó tin rằng mọi thứ lại có thể thay đổi chỉ sau một đêm.
Và rồi điều đó đã
thực sự xảy ra.
Sáng thứ Bảy, tôi
bước nhẹ đến bên cửa sổ,
mang theo cảm giác háo hức như một đứa trẻ vào sáng Giáng Sinh. (Liệu có tuyết
phủ trên mặt đất không? Quà có nằm dưới cây thông không?) Qua khung cửa sổ tầng
ba, trong những giọt nước mắt hạnh phúc, tôi nhìn thấy từng người đi xe máy chạy
qua đều đội một chiếc mũ bảo hiểm mới tinh, rực rỡ sắc màu.
Đối với tôi, đó
chính là Giáng Sinh.
