Đã có một cuộc thảo luận sôi nổi diễn ra trên các
trang của tạp chí văn học và môi trường tuyệt đẹp, ORION[1].
Cuộc tranh luận này bắt đầu từ bài viết của James Howard Kunstler[2]
mang tên "Sắp xếp lại mọi thứ" được đăng trên số tháng 1 - 2
năm 2007. Trong bài viết, Kunstler đưa ra lập luận rằng không có một giải pháp
công nghệ thần kỳ nào có thể duy trì lối sống ngoại ô của người Mỹ khi sản
lượng dầu đang suy giảm. Ông khẳng định:
“Vùng ngoại ô nước Mỹ là
sự phân bổ sai lầm tài nguyên lớn nhất trong lịch sử thế giới.”
Và ông không hề né tránh việc chỉ ra những thay đổi
sâu sắc mà sự kết thúc của dầu mỏ và khí đốt giá rẻ sẽ mang lại. Ông kết luận:
“Đúng là một chương trình
đầy thách thức. Và có lẽ một số bạn đang tự hỏi làm thế nào để giữ vững hy vọng
trước những nhiệm vụ to lớn này. Đây là sự thật rõ ràng, thưa các bạn: Hy vọng
không phải là một sản phẩm tiêu dùng. Bạn phải tự tạo ra hy vọng cho chính
mình. Bạn làm điều đó bằng cách chứng tỏ rằng bạn đủ dũng cảm để đối mặt với
thực tế và đủ năng lực để xử lý những hoàn cảnh mà nó mang lại. Việc chúng ta
có thể duy trì một xã hội tử tế trước những thay đổi phi thường hay không sẽ
phụ thuộc vào sự sáng tạo, lòng hào hiệp và lòng tốt của chúng ta. Và tôi tin
tưởng rằng chúng ta có thể tìm thấy những nguồn lực này trong chính trái tim
mình và trong cộng đồng của chúng ta.”
Bài viết của Kunstler đã nhận được hơn 120 bình
luận từ độc giả, nhiều trong số đó rất sâu sắc. Tuy nhiên, có một người bình
luận khiến tôi nghĩ rằng họ đã hoàn toàn bỏ lỡ vấn đề, khi họ quy mọi trách
nhiệm cho việc thiếu kiểm soát dân số. Điều đó khiến tôi cảm thấy cần phải đăng
một phản hồi trên Orion:
"Không,
không, không... vấn đề này không hề đơn giản như vậy. Tôi là một người Mỹ mới
chuyển đến Việt Nam và tôi muốn chia sẻ quan điểm từ góc nhìn của mình. Tôi
đang sống tại một khu vực tương đối khá giả ở Đà Nẵng, thành phố một triệu dân.
Đây là những gì tôi thấy từ cửa sổ của mình: mỗi khu phố chỉ có một thùng rác
dùng chung cho tất cả mọi người. (Rác được thu gom hàng ngày sau khi những
người phụ nữ chuyên thu nhặt ve chai đã nhặt những thứ có thể bán lại). Rau
tươi được nông dân chở đến chợ bằng những chiếc xe máy cũ hoặc bằng xe buýt. Vợ của một ngư dân chở cá
tươi trong một thùng xốp được buộc sau xe đạp. Trẻ em đi bộ hoặc đạp xe đến
trường. Người lớn đi làm hoặc đi chợ, hai người đi chung một chiếc xe máy. Quần
áo được giặt tay và phơi khô trên ban công. Người dân ăn tại các quán phở ngoài
trời, nơi chủ quán rửa bát đũa bằng tay giữa các lượt khách. Các tòa nhà được
thiết kế để tận dụng tối đa bóng râm và gió tự nhiên để làm mát. Những người
giao hàng đạp những chiếc xe ba gác chở đầy sản phẩm nội thất được sản xuất tại
địa phương.
Vấn đề không
nằm ở dân số. Vấn đề chính là nền văn hóa tiêu dùng, giấc mơ Mỹ chạy bằng dầu
mỏ. Lãng phí và
gia tăng tiêu thụ tài nguyên chỉ xuất hiện ở Việt Nam theo đúng tỷ lệ thuận với
mức độ giàu có của người dân và mức độ họ bị cuốn hút bởi chủ nghĩa tiêu dùng
kiểu Mỹ."
[1]
Tạp chí Orion là một ấn phẩm văn học và môi trường nổi tiếng của Mỹ, được xuất
bản bởi tổ chức phi lợi nhuận Orion Society. Tạp chí này tập trung vào mối quan
hệ giữa con người và thiên nhiên, khám phá các chủ đề như bảo vệ môi trường,
phát triển bền vững và văn hóa. Với sự kết hợp giữa văn học, nghệ thuật và bài
viết chuyên sâu, Orion cung cấp một góc nhìn sâu sắc và đa dạng về mối quan hệ
giữa con người và thế giới tự nhiên.
[2]
James Howard Kunstler là một tác giả và nhà phê bình người Mỹ, nổi tiếng với
các bài viết về kiến trúc, đô thị và xã hội. Ông đã viết nhiều bài báo và sách
về các chủ đề liên quan đến sự phát triển bền vững và phê bình về sự phát triển
đô thị hiện đại.
